مجید برازنده، رئیس اداره صمت کاشان؛ روند صادرات را پس از واکسیناسیون عمومی کرونا، رو به رشد دانست و با تمهیدات وزارت صمت قول رفع موانع از جاده تولید را به فعالان اقتصادی داد.
رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت منطقه کاشان در بازدید از سیزدهمین دوره نمایشگاه فرش ماشینی بین‌المللی تهران که با حضور 80 درصدی تولیدکنندگان کاشانی برگزار شد؛ در ارتباط با میزان صادرات در دو ساله اخیر با توجه به شرایط کرونا گفت: « شرایط کرونا مشکلاتی را در طی دو سال گذشته برای همه‌ی کشورهای دنیا در حوزه صادرات وجود آورد. طبعاً صادرات فرش هم از این شرایط در امان نبود. اما از اوایل امسال و با شروع واکسیناسون عمومی و فروکش کردن نسبی موارد ابتلا به کرونا در کشورهای مختلف و مخصوصاً کشور ما، و رفع محدودیت‌های صادرات؛ وضعیت بهتری نسبت به سال گذشته برای تجارت بین‌الملل رقم خورده و روندی افزایشی را طی کرده است. این مهم به همت تولیدکنندگان و صادرکنندگان ما در این حوزه است. من امیدوارم که این روند همچنان ادامه پیدا کرده و انشالله در آینده به روند مطلوب‌تری برسیم.»
او در ادامه افزود: «البته میزان صادرات همچنان به حد ایده‌آل مدنظر ما نرسیده اما با تمهیداتی که در این خصوص اندیشیده شده و رفع تعهد‌های ارزی که صورت گرفته و همچنین همکاری سازمان توسعه تجارت و گمرک، امیدواریم بتوانیم آینده روشن‌تری را برای صادرات رقم بزنیم.» همچنین مقررات‌زدایی یکی‌دیگر از برنامه‌های دولت سیزدهم است که همچون همتایانش در سا‌ل‌های گذشته، آن را در دستور کار خود قرار داده و دنبال می‌کند. برازنده در همین رابطه اضافه کرد: «دولت سیزدهم ضمن مقررات‌زدایی در تلاش برای تسهیل شرایط تولید و صادرات محصولات است و امیدواریم که در آینده نزدیک، بخشنامه‌هایی را که در مسیر صادرات خلل ایجاد می‌کنند، بهبود و اصلاح کنیم.»
برازنده آینده روشنی را درانتظار فرش ماشینی می‌داند: « فرش ماشینی در این سال‌ها رشد خوبی داشته، مخصوصاً در تامین مواد اولیه و قطعات و به روزرسانی تکنولوژی بسیار خوب و پیشرفته عمل کرده است. البته جای پیشرفت زیادی نیز دارد ولی در حال حاضر می‌توانیم بگوییم که وابستگی اصلی ما منهای تکنولوژی اصلی که تولید خارجی است، خیلی از قطعات و مواد مرتبط با تکنولوژی در داخل کشور تولید می‌شوند. از این رو ما امیدواریم که در آینده نزدیک به عنوان تولیدکننده اصلی تکنولوژی، شناخته شویم. در راستای تامین مواد اولیه نیز با توجه به جایگزینی بعضی از مواد به جای آکرولیک، استقبال خوبی از سوی مصرف‌کنندگان خارجی و داخلی از این محصولات شکل گرفته است. ما امیدواریم که تولید داخل، جایگزین محصولات وارداتی شود و مباحث صادراتی و عدم وابستگی به خارج از کشور در راستای تأمین مواد اولیه مدنظر قرار بگیرد و بتوانیم به عنوان قطب تولیدکننده منسوجات مخصوصاً فرش ماشینی به اقصاء نقاط جهان صادرات داشته باشیم.»

رئیس اتاق بازرگانی ایران در بازدید از سیزدهمین دوره نمایشگاه بین المللی فرش ماشینی، کفپوش و صنایع وابسته؛ به آینده این صنعت، ابراز امیدواری کرد.
غلامحسین شافعی در گفتگویی کوتاه، به اتاق کاشان گفت:  «این نمایشگاه، نشان‌دهنده دستیابی ایران به توسعه است و جای افتخار دارد که صنعت فرش ماشینی با کیفیت ایران در حدود استانداردهای جهانی، پیشرفت داشته است. خوشبختانه اکثر غرفه داران در بازار جهانی حضور و بازار رقابتی، حضور پررنگی دارند و موفق نیز هستند.»
 رئیس اتاق بازرگانی ایران فرش را یکی از منابع درآمدی ارزی کشور دانست و اضافه کرد: « مهم‌ترین مسئله‌ای که در الویت رسیدگی قرار دارد، رفع چالش‌های تولیدکنندگان به خصوص در مورد تامین مواد اولیه این صنعت است. اگر مشکلات برطرف شود، این هنر و پشتکاری که از تولیدکنندگان و صادرکنندگان حاضر در این نمایشگاه، دیدیم می‌تواند آینده صنعت فرش ماشینی را درخشان رقم بزند.»

مهدی نوروزپور، مدیرعامل فرش جردن، یکی از تولیدکنندگان حاضر در نمایشگاه، در گفت‌وگویی کوتاه درباره سیزدهمین دوره این نمایشگاه و همچنین وضعیت کلی صنعت فرش ایران مسائلی را مطرح کرده است.
نوروزپور درباره نحوه برگزاری این دوره از نمایشگاه بین‌‌المللی فرش ماشینی می‌گوید: «تیم اجرایی نمایشگاه امسال، که اتاق بازرگانی مسئولیت‌های آن را به عهده گرفته، خوب بوده است. اما یکی از مشکلات این نمایشگاه فضای خیلی کم آن است. این در حالی است که ما و بسیاری از تولیدکنندگان دیگر درخواست فضای بزرگ‌تر تا حدود 300 متر داشتیم اما فضای غرفه‌های فعلی در نهایت 170 متر است. بهتر بود این نمایشگاه در فضای بزرگتری برگزار می‌شد تا می‌توانستیم نمونه کارهای بیشتری ارائه کنیم و همچنین، با مشتری‌هایمان تعامل بهتری داشته باشیم. در مجموع، این دوره از نمایشگاه، حتی با وجود شیوع کرونا، خیلی خوب بوده است. سال گذشته تعداد شرکت‌کنندگان و بازدیدکنندگان بسیار کم بود ولی امسال هم شرکت‌کننده‌ها و هم بازدیدکننده‌ها به نسبت دوره قبل حضور باشکوهی داشتند.»
تولید قربانی ناهماهنگی‌ بین ارگان‌های دولتی
مدیرعامل فرش جردن مشکلات فراوان در زمینه تولید را مهم‌ترین ضعف در این حوزه دانسته که منجر به کاهش رغبت و تمایل تولیدکنندگان به تولید می‌شود: «تولید در کشور ما بسیار مشکل است. ما مشکلات بسیاری در این زمینه داریم که سال‌ها است تکرار می‌شوند اما گوشی بدهکار این معضلات نبوده است. هرچند ما به‌عنوان تولیدکننده سعی کردیم راه و روش دیگری در مواجهه با مشکلات در پیش بگیریم و تلاش کردیم با پیداکردن راهی برای دور زدن معضلات، مسیر خود را هموار کنیم اما هر دولتی که عوض می‌شود و تصمیماتی که در دولت گرفته می‌شود، قبل از همه تولیدکننده است که آسیب می‌بیند و در مسیر صادرات سنگ‌اندازی می‌شود. تولیدکننده در قبال واردات، دست به صادرات نیز می‌زند؛ طبق قانون ما نباید در این زمینه مشکلی داشته باشیم اما یکی از معضلات اصلی ما رفع تعهد ارزی است که سه سال از ما انرژی و هزینه گرفت تا بالاخره سه ارگان بانک مرکزی، وزارت صمت و گمرک در این باره به توافق برسند. این سه ارگان تقریبا در هیچ وجهی با هم اشتراک ندارند و همین موضوع کار را برای تولیدکنندگان بسیار پیچیده می‌کند، چراکه این تناقضات هزینه زیادی به تولید کننده تحمیل می‌کند.»
ارزش افزوده‌های نجومی، قربانگاه کالاهای صادراتی
نوروزپور در میان مشکلات مختلف در زمینه تولید به مسائل مربوط به مالیات مرتبط با وزارت دارایی اشاره می‌کند: «وزارت دارایی برای صادراتی که ما انجام می‌دهیم باید 9 درصد ارزش افزوده در نظر بگیرد، اما با لحاظ نکردن آن خیلی راحت حتی صادرات ما را هم می‌سوزاند. این وزارتخانه، صادرات ما را فروش داخلی در نظر گرفته و عدد بالایی هم برای آن منظور می‌کند. در آخرین مراجعه‌ای که به وزارت دارایی داشتم، به این نکته اشاره کردم که نرخی که از تولیدکننده گرفته می‌شود، به‌ناچار باید روی کالا کشیده شده و از مصرف‌کننده دریافت شود. در پاسخ گفتند که با این رویه موافق هستند! یعنی منِ تولیدکننده با حمایت دولت مسبب تورم می‌شوم. »
مجموع این شرایط باعث می‌شود تولیدکننده‌ها عمدتا رغبت به تولید نداشته باشند و به سمت بازارهای واسطه‌گری کشیده شوند. بنابراین، پول‌هایی که باید خرج تولید در کشور شود صرف واسطه‌گری می‌شود. هیچکس این بازار را مدیریت نمی‌کند و تصمیمات و واکنش‌های مدیران و مسئولان بالادست نیز تا امروز نه‌تنها در جهت حمایت از تولید نبوده، بلکه به مانع‌تراشی در مسیر تولید انجامیده است.
کرونا، حجم تولید و صادرات فرش را کاهش داد
هرچند مدیرعامل فرش جردن از عملکرد یک سال اخیر خود رضایت دارد اما از کاهش حجم تولیدات و صادرات خود در دو سال اخیر نسبت به سال‌های گذشته خبر می‌دهد: «در یک سال اخیر حجم تولید و صادرات ما خیلی خوب بوده، یعنی حدود 60 تا70 درصد از تولید ما صرف صادرات شده است. فکر می‌کنم تا به حال به 15، 16 صادرات داشته‌ایم. کشورهای حوزه خلیج فارس، ازبکستان، قزاقستان، ایتالیا و حتی به کشورهایی که امکان صادرات نداشتیم هم از طریق ترکیه محصولاتی را صادر کرده‌ایم. با این حال در دو، سال اخیر خیلی دردسر داشتیم و حجم تولید و صادرات ما نسبت سال‌های قبل خیلی پایین بوده است. برای مثال، حجم تولیدات ما در دو سال اخیر نسبت به سال 97 پایین‌تر بوده است. با این وجود، سعی کرده‌ایم که کار و تولیداتمان را به‌روز نگاه داریم.» نوآوری در تولیدات یکی از ضرورت‌های حضور شرکت‌کنندگان در نمایشگاه بین‌المللی کف‌پوش‌ها، موکت‌ها، فرش‌های ماشینی و صنایع وابسته است. نوروزپور ارائه فرش‌های ابزاردست به نمایشگاه با متریال خاص و به‌روز را اقدام نوآورانه مجموعه فرش جردن معرفی می‌کند: «این فرش‌ها با نخ مُدال شده و تمام پرداخت‌ها و ریشه‌کشی‌های آن هنر دست فرش‌باف است. همچنین، فرش‌هایی داریم که با مخلوطی از مواد تشکیل‌دهنده مختلف مثل نخ مُدال، بامبو، ویسکوز، آکرولیک و... تولید شده که متناسب با کلکسیون و سلیقه روز دنیا هستند. با توجه به تغییر و تحولات هرروزه در صنعت فرش جهان، به نظرم این صنعت هنوز جای کار بسیاری دارد.»

افسانه محرابی، مدیر کل نساجی و پوشاک وزارت صمت؛ از پیشنهاد تشکیل کنسرسیومی صادراتی با محوریت اتاق بازرگانی برای رفع مشکلات صنعت فرش ماشینی، سخن به میان آورد.
صنعت فرش ماشینی منطقه کاشان به لحاظ تولید کمی و کیفی و استفاده از تکنولوژی روز دنیا در جایگاه مطلوبی قرار گرفته و اکنون فرش ماشینی ایران به ۷۲ کشور دنیا در اروپا، آسیا و اقیانوسیه صادرات دارد.
از این رو به گفته محرابی، نمایشگاه فرش ماشینی با توانمندی بالا و در راستای اهداف برگزاری نمایشگاه که به هم‌رسانی واحدها و عرضه و تقاضا است؛ برگزار شده است. همچنین مدیر کل نساجی و پوشاک وزارت صمت در توصیف وضعیت صنعت فرش ماشینی کشور، ادامه داد: « صنعت فرش ماشینی ما از تکنولوژی روز بهره‌مند است و به عنوان کالای نهایی و مصرف خانوار جزو لوازم خانگی محسوب می‌شود و در کیفیت و کمیت، به خودکفایی نیز رسیده است. همچنین حدود سه سال است که طرح‌های روز دنیا در این صنعت به کار گرفته می‌شود که همین موضوع فرش ماشینی ایران را به عنوان کالایی رقابت‌پذیر به جهانیان شناسانده است.»
خاک خوردن 41 میلیون مترمربعی ظرفیت‌های‌ تولیدی فرش ماشینی
این مقام مسئول در خصوص ظرفیت تولید فرش ماشینی کشور، چنین توضیح داد: «هر چند ظرفیت تولید فرش ماشینی در کشور، سالانه 135 میلیون متر مربع اما تمام این ظرفیت به طور کامل در مدار تولید قرار ندارد. به طور مثال در سال گذشته تولید فرش ماشینی کشور به حداکثر 94 میلیون متر مربع رسید. از این رو یکی از مباحثی که وزارت صمت دنبال می‌کند، بالا بردن میزان صادرات فرش ماشینی از راه پر کردن ظرفیت‌های خالی آن است.»
پیشنهاد تشکیل کنسرسیوم صادراتی و گره‌گشایی از صنعت فرش ماشینی
محرابی با تاکید بر این نکته که این صنعت به خودکفایی لازم رسیده و حالا باید موانع صادراتی آن رفع شود؛ افزود: «پیشنهاد داده‌ایم که کنسرسیوم صادراتی فرش ماشینی در سازمان توسعه تجارت با محوریت اتاق بازرگانی، تشکیل ‌شود تا از این طریق صادرات فرش ماشینی رونق گرفته و مشکلات این حوزه مرتفع گردد. کنسرسیوم صادراتی متشکل از مجموعه متخصصان و کمیته‌های مختلف، خواهد بود که با راهنمایی‌های راهبردی راه صادرات را برای فعالان این حوزه، تسهیل می‌کند. امیدواریم با تشکیل این کنسرسیوم ضمن این که تولید مصرف داخل را تامین می کند، حجم صادرات را بالا ببریم. همچنین اکثر تولیدکنندگان با مسئله بازگشت تعهدات ارزی دست و پنجه نرم می‌کنند که در صورت تشکیل کنسرسیوم صادراتی، میتوان بهتر مشکلات آن‌ها را رفع کرد.»
او تأکید کرد: «باور داریم فرش ماشینی ایران سرآمد تولیدات فرش ماشینی دنیاست و این ویژگی به واسطه استفاده این صنعت از تکنولوژی روز دنیا و هنر و خلاقیت است و به جرات می‌توان گفت نقش و طرح و رنگ فرش ماشینی ایران در دنیا، حرف‌هاس زیادی برای گفتن دارد. به علاوه، وزارت صمت هر کمک و حمایتی بتواند برای شکوفایی بیش از پیش این محصول داشته باشد، دریغ نخواهد کرد و تلاش می‌کند با تخصیص ارز مورد نیاز صنایع برای تأمین سرمایه در گردش و نوسازی صنایع، بخشی از مشکلات آن را حل نماید.»