آبشار نیاسر کاشان از جمله زیباترین آبشارهای ایران است که در شهری تاریخی نیاسر در محله سر کمر (شهید بهشتی) قرار گرفته است آب این آبشار از چشمه تالار (اسکندریه) واقع در کنار چارتاقی سرچشمه می گیرد به گونه ای که دو سوم آب چشمه به سمت آبشار و از آنجا به دشت های نیاسر و یک سوم آن به محله نو می رود.
سنگی که آبراهه آبشار نیاس در آن ایجاد شده و سنگ هایی که بدنه مزبور را تشکیل می دهند از نوع سنگ های آهکی و رسوبی می باشد. به دلیل پدیده های انحلال سنگ آهک توسط جریان های زیرزمینی و گذشت سالیان دراز بافت بسیار زیبا و چشم نوازی مانند استالاکتیت ها و استالاکمیت ها در بدنه آبشار نیاسر به وجود آمده است که موجب جذب گردشگران برای دیدن این زیبایی است. آنگونه که از از بقایای خزه های قدیمی و آبراهه های موجود و همچنین گفته های اهالی محل مشخص می شود مسیر آب در قدیم عوض شده است. آبی که از آبشار پایین می ریزد در فصل پاییز کمترین و در فصل زمستان بیشترین مقدار را داراست.
این مجموعه از جمله مهمترین محله های تاریخی ـ فرهنگی شهر نیاسر و حتی کشور بوده و از چند عنصر اصلی از جمله آبشار، مسیر پله ها از پای آبشار تا پای کوشک، سنگها و بستر آبشار، درختان و گیاهان موجود در اطراف آن تشکیل شده است. در کنار آبشار یکی از ورودی های غار رئیس نیاسر قرار دارد و ارتفاع از پای آبشار تا قسمتی که از آنجا آب پایین می ریزد 25 متر و از پای آبشار تا عمارت کوشک 53 متر می باشد.
در مسیرآب 13 آسیاب وجود داشت که سه و یا در برخی منابع به چهار آسیاب در کنار آبشار اشاره شده که تخریب شده اند، یکی از آسیاب ها که هم اکنون نیز فعال می باشد در پای آبشار قرار گرفته است و از آسیاب های دیگر جز بقایای کمی به جا نمانده است.
بررسی جایگاه آیینی آبشار و غار نیاسر :
در کتاب ” آیین میترا ” نوشتة مارتین ورمازرن نقل شده است که : « پورفیر در کتابش از شخصی به نام اوبولوس روایت می کند که ستایش مهر در غارهای طبیعی انجام می گرفته است. نزدیک غار می بایست رودخانه ای جریان داشته باشد و در کتاب “آیین مهر” نیز می خوانیم : “آب در آیین میترا دارای اهمیت فراوانی اس، یکی از آداب مهری دینان شست و شو و غسل بوده و برای شرکت در مراسم ستایش مهر، افراد ملزم بودند تا مدت چند شبانه روز، مطابق با آدابی خود را شستشو دهند و متحمل ضربات تازیانه گردند در مهرابه ها یا چاه آب وجود داشت و یا چشمه های جوشان، به همین دلیل کف مهرابه ها جوی حفر می کردند” آبشار نیاسر مدرک دیگری است بر این نظریه که احتمالا غار معبدی بوده متعلق به پیروان آیین میترا لازم به ذکر است هر ساله در روز عید قربان اهالی محله سرکمر و برزه دون در کنار چشمه اسکندریه و در حال حاضر کنار مسجد امام حسن، گاوی قربانی کرده خون آن را بر آب می ریزند که همراه با آب از آبشار پایین ریخته و به قسمت های دیگر می رود. زیرا اهالی اعتقاد بر این دارند که این خون باعث پر برکت شدن آب شده و از کم شدن آب جلوگیری می کند.
آبشار نیاسر و محیط آن برای علاقمندان به گیاهان دارویی هم می تواند جذاب باشد از گیاهان دارویی این محل نیز می توان موارد زیر را نام برد :
پر سیاوش : برای سینه درد و سردرد
علف شوره : برای کمر درد و سردرد
خیار بوته مار (هندونه مار) : برای پا درد
در قدیم پزشکان محلی از گرد سنگی که آبراهه بر روی آن به وجود آمده است به عنوان مرهمی برای زخم استفاده می کردند (یکی از دلایل استفاده خنک بودن آن می باشد).
باغ تالار نیاسر بزرگترین پارک نیاسر است که شامل امکانات زیادی برای مسافرین گرامی می باشد از جمله غار تاریخی رییس، کوشک صفوی، استخر قایقرانی، سرچشمه محوطه آبشار نیاسر که یکی از بکرترین مکان های زیبای نیاسر است که شامل حمام صفوی، آسیاب آبی و مهمتر از همه خود نمای زیبای ابشار است. این باغ در دوران ساسانی بناها و قصرهای زیبا و باشکوهی را در خود جای داده بوده که در گذر زمان رو به نابودی رفته است. اکنون تنها یک کوشک از این باغ تاریخی برجای مانده است که یادگار اواخر عهد صفوی است. این عمارت بسیار زیبا که در قسمتی از این باغ بنا شده است به عمارت کوشک تالار معروف است و ساختمان فعلی کوشک از جمله بناهای باقی مانده از عمارت باغ تالار است و قدمت آن به دوران صفویه و در زمان شاه سلطان حسین صفوی که آخرین پادشاه این دوران است، بر می گردد.
کوشک نیاسر محل اتراق سلاطین و بزرگان روزگار بوده است. چنان که پادشاهان آن سلسله هنگام مسافرت به کاشان، گاه و ناگاه برای تفریح و تماشا به تالار نیاسر رفته و مردم آبادی نیز شب هنگام با افروختن مشعل ها و آتش فراوان شهر را چراغانی می کردند تا شاه و همراهانش از فراز عمارت منظره را تماشا کنند. باغ تالار از مکان های زیبا و دیدنی شهر نیاسر می باشد که در آن درختان کهنسال و رفیع وجود دارد.درختانی سر به فلک کشیده که بسیار زیبا و دل انگیز اند.آب چشمه اسکندریه در میان این باغ جاری است و پس از گذشتن از باغ به آبشار منتهی می شود. اگر با واژه کوشک آشنا نیستید باید گفت که کوشک به عمارتی گفته می شود که در میان یک باغ ساخته می شود و غالبا در یک سوم مساحت باغ و در مستطیل طلایی قاعده باغ واقع می شده است.
در سال 1377 ه.ش شهرداری نیاسر کل محوطه باغ تالار و عمارت کوشک را از آخرین نوادگان صبای کاشانی که خاندان ضرابی بودند، خریداری کرده و پس از بازسازی کامل عمارت کوشک باغ تالار به شماره 5893 و در تاریخ 25/3/81 در آثار ملی آن را ثبت نمود. از ویژگی های این عمارت بکار بردن 8 ضلعی ها در معماری ساختمان است که 8 ضلعی ها از مشخصه های معماری دوران صفویه هستند.عمارت به شکل قرینه ساخته شده و قسمت راست آن شاه نشین و طرف چپ آن را وزیر نشین می گویند.به دلیل شیوه معماری خاص آن و به کاربردن دالان ها در زیر ساختمان، دمای هوا در داخل عمارت چندین درجه خنک تر از بیرون آن است.عمارت مذکور کاملا بازسازی شده و تنها جای دست نخورده آن که تاکنون باقی مانده است، سنگ های زیر ستون چوبی می باشد که 4 تا در اطراف حوض وسط ساختمان و 2 تا در جلوی ایوان وجود دارند. از ویژگی های دیگر این عمارت مشرف بودن آن به تمام شهر نیاسر و اطراف آن می باشد. به عبارت دیگر در هر منطقه از نیاسر این مکان قابل روئیت می باشد.
باغ تاریخی تالار نیاسر، آتشکده (چهارتاقی) نیاسر، غار تاریخی نیاسر، چشمه اسکندریه نزدیک به یکدیگر قراردارند و با هم مجموعه ای را تشکیل داده اند برای بازدید از همه این آثار زیبا کافیست مسیر روبروی هتل سبز را به سمت بالا حرکت کنید وقتی به بالا رسیدید ابتدا می توانید برای صرفه جویی در وقتتون به سمت آتشکده نیاسر بروید چون دوباره لازم نباشد برگردید. بعد از بازدید از آتشکده از چشمه ای که در پایین این آتشکده هست می توانید بازدید کنید و بعد می توانید ماشین تان را در پارکینگ باغ تاریخی پارک کنید و بعد به سمت پارک و غار تاریخی حرکت کنید.
پیشنهاد ویژه
مکان اقامت در نیاسر :
اگر قصد اقامت کوتاه مدت در نیاسر را دارید می توانید در باغ تاریخی تالار استراحت کنید و اگر به دنبال جاهای خلوتی هستید میتونید به پارک های در سطح شهر بروید به عنوان مثال پارک بخشداری که روبروی شهرداری و بخشداری می باشد که شامل دستگاه های ست ورزشی نیز هست. پارک گیلانه در خیابان امام خمینی که دارای فضای سبز بسیار زیبااست میدان ورودی شهر (میدان گلها) که در شب بیشتر قابل استفاده است و در شب واقعا مکان مناسبی برای اقامت است
هر ساله از اواسط اردیبهشت، نیاسر به یکی از بهشت های دیدنی ایران تبدیل می شود. نیاسر یکی از مراکز مهم تولید گل محمدی، گلاب و عرقیات گیاهی در کشور است. چنین ویژگی کم نظیری به سبب قرارگیری در دامنه کوه های کرکس و وجود چشمه پر آب اسکندریه و قنات های زیادی است که محدوده هایی به وسعت ۸۰۰ هکتار را به زیر کشت برده است.
